所以，你不要对自己说：“我已经了解无常的含义了。我已经接受过很多关于无常的教导了。我已经完成这项修持了。”别那样想。就像我说的，你只需听闻，不需要泪流满面，也不需要舍弃任何东西。你仍旧会有你的丈夫、妻子、女朋友、男朋友。你仍然会有你的工作。所以，听闻一点有关无常的教导，这不会改变什么。所以你不必太担心自己会突然间证悟什么或做出什么举动。别担心这个。你不会的。只管放轻松就好。
དོན་ཚན་གཉིས་པ་ནམ་འཆི་ཆ་མེད་བསམ་པ་ནི།
在我们进入教学之前，大家要知道，尊贵佛陀教导的最终目的，是让我们无有恐惧。这就是尊贵佛陀教导的目的。不是源于无明的无畏，是源于清明与智慧的无畏。智慧，有人称之为智力，有人称之为证悟，有些人称之为纯粹的智慧——为了开启智慧，为了获得这些至高无上的品质，我们必须创造某种现实，让我们自己稍稍远离僵固的观念。你不需要勉强自己。如果你勉强自己违背自己的意愿，那么你不会有任何了悟。所以，不要做任何违背你意愿的事情。试着做那些让你觉得舒服的修持。但在你修持的时候，都让自己与我执拉开一些距离。这样就好。所以，只要我们沿着这条修道走下去，就会迎来积极的结果。然后，随着时间的推移，智慧会显现，证悟也会实现。
因此，我们的目的是通过了解佛法来实现无畏。举例来说，一个好的修行人与一个普通的修行人是有差别的，尤其是当死亡来临时，普通的修行人会说：“我有三宝护佑，一切都由他们决定。我的未来、我的道路、我的命运，真的都掌握在他们手中，而且只掌握在他们的手中。”这是一般的修行人的想法。然而，如果你真的是一个好的修行人，那么在死亡的那一刻，你会说“我没有什么要去成就的了。我很好。所作已办，诸漏已尽。我准备好离开了。我欣然接受死亡。”所以，较为资深的修行人，他们对实相的认识更为广大。
当你有很强的我执，在死亡来临时就会有很多的恐惧。如果你是一个普通的修行人，你会说“我向佛、法、僧祈祷，我的命运、我的未来、我的生死，真的都由三宝决定。”如果你是一个更资深的修行人，你会说：“没什么要做的了。我感到满足。此刻我很满足。我欣然接受现实。”所以，这是一种无畏。这种无畏是出于证悟，而不是出于我慢或无明。
这种心态在你好好闭关的时候也会出现，而不只是临终时才会发生。所以，你不必等到临终那个时候再说。当你好好闭关或好好修持，进行卓有成效的修持，而不是任何敷衍的修持时，你的心中就会生出这样的心态。所以，当你持续地真正地修持，那么这些真实而不敷衍的修持累积所产生的结果就是，你会生出这样的心态：“我了无遗憾。即使我当下这一刻就要离开这个肉身，我也绝对没有任何遗憾。”继而你能够安住于那种体验中。你不是以自己的智识来思考，你能够安住于此。绝对地离于一切事物，安住在心性清明的状态和体验中。这还不是认出心性本然。但你仍然可以去发展这种非常美丽、解脱的心性状态。这是一种大大解脱的感觉，超越了“期望解脱”与“如何获得解脱”等等这些令人头疼的念头，而是纯粹的解脱体验，纯粹的自由体验。这是你能够达成的体验。你可以达到这样的体验。不过你仍会面对很多困惑和障碍，并且容易受到影响。
དོན་ཚན་གཉིས་པ་ནམ་འཆི་ཆ་མེད་བསམ་པ་ནི། འོ་སྐོལ་རྣམས་སྤྱི་ཙམ་དུ་ཚེ་ཐུང་བར་མ་ཟད་ནམ་འཆི་ཆ་མེད་པ་ཡིན།
多罗那他尊者说，不仅我们所有人的生命都是短暂的，而且一切事物都是不确定的，没有任何确定性可言。
ནམ་འཆི་ཆ་མེད་པ་ཡིན།
这句话的意思是，没什么是你能确定的。这是第一点。
གལ་ཏེ་སྟེས་དབང་ལེགས་ན་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱིས་འཕངས་པའི་ཚེ་ལོ་དྲུག་ཅུ་བདུན་ཅུ་ཙམ་འཕངས་པ་སྲིད་ཀྱང་། རང་རེ་ལ་ཕལ་དུ་དེ་ཙམ་མེད་དེ་འོང་།
所以，那些过去世积累了善业的人可能有机会活到六、七十多岁，或更久一点。但是我的观点是，要想长寿，你需要在心上减少执着，那么肉身自然就会维系得长久些。但是如果你的心没有觉知，你就会总是很脆弱，无论你认为自己多么无懈可击。所以，对身心保持觉知是长寿的关键。不是让你成为一个神经兮兮的人，而是觉知，带着觉知照看自己的身心，这点很重要。
大家看得到，很多人非常在意自己的容貌，他们在自己的脸上动刀子做各种整容手术，这里切一下，那里切一下，使得自己看起来像美国人。他们在脸上太多地方动了手术，让他们变得都不像人了。我不是在说某位女性，我说的是所有人，男人或女人，当今社会的所有人。如果你那样过活，那么活得真是不值得。
还有些人非常爱炫耀。他们没有完全活出自己。他们活给别人看。我得说，这也不是真正的活着。因为你在活给别人看。你把别人的观点和评价当作自己的现实。那不是真正地活着。
为了理解无常的含义，你也必须理解什么是活着的含义。你不能说：“一切都是无常的。让我们害怕起来，恐慌起来，赶紧修行佛法，除了佛法以外，什么都不要做，什么都不要想。”理解无常并不是这个意思。你必须知道，生而为人，活着的意义是什么？如果你理解了活着的含义，也就同时理解了无常的含义。
所以，我认为，我们所有人都需要铭记于心的是，要时不时地稍稍分析分析自己的生活。对一些人来说，出于他们的职业需要，他们必须得去办公室、必须穿特定的衣服、特定类型的衣服。他们必须和一些特定的人打交道，穿某种特定类型的衣服，做出某种特定类型的行为举止，表现出某种特定类型的人格特质。当然，你可以尽管做这些，请享受你的生活。你想做什么尽管去做。我总是这么说。做任何你想做的事。但是当你有时间的时候，尝试做一些改进。试着做出一些改变。
因此，为了理解不确定性的含义，你必须理解确定性的含义。为了理解无常的含义，你必须理解永恒的含义。如果你只是简单地认为：“哦，有生必有死”，然后就落入一种非常绝望的心态中，那并没有真正的帮助。那不是真正的出离心。
举例来说，活着就是知道我们正在呼气，正在吸气。如果我们把心放在呼吸上，知道：“我在呼气，我在吸气。”那就是一个人在活着，在呼吸，在运用器官，在吸入氧气。当我们停止呼吸时，就死了。所以，无论我们认为自己有多先进，当死亡发生时，一切都无关紧要。
好的，让我们接着讲。
ཡོད་དུ་ཆུག་ཀྱང་ཉི་མ་དེ་རིང་ནས་རྩི་རྒྱུ་མིན། ཕྱེད་ཙམ་སོང་ཟིན་ནམ་ཕལ་ཆེར་སོང་ཟིན། ཡང་གཅིག་ཏུ་ན་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱིས་ཚེ་ལོ་སུམ་བཅུའམ་བཞི་བཅུ་ཙམ་ལས་མ་འཕངས་པ་ཡང་སྲིད། འཆི་བདག་སྒོ་དྲུང་ན་སླེབ་ཚར་བའི་ཚོད་དུ་གདའ། ཚེ་འདིའི་དགྲ་གཉེན་ནོར་རྫས་འཁོར་གཡོག་གྲོགས་པོ། བདེ་སྡུག་གཏམ་གསུམ་འདི་ཀུན་དང་ཡུན་རིང་འགྲོགས་སྐབས་མི་འདུག། ཅིས་ཀྱང་ཅི་བྱེད་སྙམ་པ་དང་། ཇི་སྐད་དུ།
举例来说，多罗那他尊者在教言中说到，在死亡来临时，怨敌、朋友、名声、财富，所有这些统统都不再重要。想象一下，现在我们说“这就是我。我就是这个样子。这是我的护照、我的身份、我的家、我的家庭、我的家族史、我的家族传统、我的愿景。”我们有所有这些想法，对吧？那真的算得上是一个很好的境况。然后你心脏病突发死掉了。这时，所有那些“我是这个。我是那个。”的声音也随之烟消云散。这就是死亡。
所以，分析什么才是真正重要的——内在的省思是非常重要的。举个例子：作为佛教徒，我不会告诉自己：“嘿，你猜怎么着？我打算在70岁的时候做这个。我打算在60岁的时候做这个。”我不会计划这些。我会说：“好吧，一切都很好。如果我注定会死，如果它发生，我就在那一刻接受它。我的护法六臂玛哈嘎啦，还有观世音菩萨，他们是我的皈依境，他们是我的见证人。我对此很满足。”随着时间的推移，随着修行品质的积累，满足感也会提升。有点像是心不存疑，没有任何怀疑，只是纯净而真实。
བདེ་སྡུག་གཏམ་གསུམ་འདི་ཀུན་དང་ཡུན་རིང་འགྲོགས་སྐབས་མི་འདུག། ཅིས་ཀྱང་ཅི་བྱེད་སྙམ་པ་དང་། ཇི་སྐད་དུ། ས་དང་ལྷུན་པོ་རྒྱ་མཚོ་ཉི་མ་བདུན། འབར་བས་བསྲེགས་པའི་ལུས་ཅན་འདི་དག་ཀུན། ཐལ་བ་ཡང་ནི་ལུས་པར་མི་འགྱུར་ན། ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཆུང་མི་ལྟ་སྨོས་ཅི་འཚལ།
举例来说，正如我们所看到的，地球在不断变化，海洋在不断变化，天气、所有的元素、一切都在不断地变化。更不用说我们身为人类了，同样是在不断变化。
ཅེས་པ་ལྟར་ལུས་ཤ་ཁྲག་རྣག་གི་ཕུང་པོ་འདི་ནི་ཉམ་རེ་ཆུང་། དབུགས་མི་བརྟན་སྟོན་ཀའི་ན་བུན་བཞིན་དུ་ནམ་ཡང་འགྲོ་ཆ་མེད༑ སེམས་ལ་རང་དབང་མ་ཐོབ།
在开始本节课前，我现在要念诵法本。
སེམས་ལ་རང་དབང་མ་ཐོབ།
这句是说，我们的意识没有得到解脱。
སེམས་是意识的意思。རང་དབང་། 是解脱的意思。ཐོབ།意思是获得了. མ་ཐོབ།意思是没有获得。所以，我们的意识没有获得解脱。
所以，我在思考这个问题，就像我之前说的，如果你对身心都有觉知，那么即使有很多障碍，你也比较容易克服。这些障碍有非人制造的，也有人为的，还有健康方面的。执着越少，来自对立面的阻力越少。
比如佛陀释迦牟尼，在他证悟的前一天晚上，他被魔王制造的许多幻相包围了，其中有许许多多精致而美丽的幻相，想要使他分心散乱。但是，佛陀克服了这一切，不是通过抵抗，不是通过反击，而是基于非暴力的方式、无为的方式，安住于纯粹的清明之中。由此就能得以解脱。你越是玩弄轮回里的把戏，越会留在轮回中。越少玩弄轮回里的把戏，就越少陷于轮回之中。越少玩弄轮回里的把戏，越少去想轮回里的事，你心里就有越多的空间用来禅修。
གང་ལ་ཡང་གདེང་མི་འདུག་པས་ནམ་འཆི་ཆ་མེད།
因此，我得出的结论是，随着时间的推移，除了你的认知以外，再没有什么事物更有深度。并且得出这样的结论：你分析来分析去，分析了那么多，试图找到终极解决方案，但每个解决方案都没有任何深度，没有任何甚深的含义。看起来似乎有很多解决方案，但当你分析所有那些我们人类所看得到的解决方案时，它们似乎都缺乏深刻而有意义的影响。所以，当你理解了这一点，你就会得出结论：一切都是非常不确定的。死亡随时都可能到来。有这样的可能性。要以愉悦的心态来看待这件事，这是非常重要的。不要以非常悲伤低落的心态。而是要这样想：“啊，现实就是这样。好吧。我明白了。我理解了。”然后在这样的心境里禅修一会儿。
ཇི་སྐད་དུ། དེ་རིང་ཁོ་ན་མི་འཆི་ཞེས། བདེ་བར་འདུག་པ་རིགས་མ་ཡིན། བདག་ནི་མེད་པར་འགྱུར་བའི་དུས། དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བ་འབྱུང་། ཅེས་པ་ལྟར་བསྒོམ་པ་དང་། ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་ཞལ་ནས། འཆི་བའི་རྐྱེན་ནི་མང་བ་སྟེ། གསོན་པ་ཡི་ནི་ཅུང་ཟད་གཅིག། དེ་དག་ཉིད་ཀྱང་འཆི་བའི་རྐྱེན༑ དེ་བས་རྟག་ཏུ་ཆོས་མཛོད་ཅིག།
龙树菩萨说 ，ཀླུ་སྒྲུབ་ 是指龙树菩萨，
འཆི་བའི་རྐྱེན་ནི་མང་བ་སྟེ།
死亡有非常多的可能，有非常多的因素会导致死亡。
གསོན་པ་ཡི་ནི་ཅུང་ཟད་གཅིག།
相较于死，生的因、免于死亡的因，却非常稀有。即使有某种短暂的解脱或幸福的可能性，也注定会改变，注定会死亡，注定会结束，注定会有不确定性等等。
དེ་དག་ཉིད་ཀྱང་འཆི་བའི་རྐྱེན༑ དེ་བས་རྟག་ཏུ་ཆོས་མཛོད་ཅིག།
因此，带着对这种结论的理解，你修持佛法，你践行真理。不要修持宗教，你要践行真理，这两者之间是有区别的。如果你修持宗教，你就不会质疑任何事情，你只是相信、相信、相信、相信。如果你践行真理，修持佛法，你会质疑一切，你会不偏不倚地践行真理。这才是佛教。
དེ་བས་རྟག་ཏུ་ཆོས་མཛོད་ཅིག། ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར། ཕྱིའི་རྐྱེན་མི་དང་དུད་འགྲོ་དང་གདོན་ལ་སོགས་པ་སེམས་ཅན་དུ་གཏོགས་པ་དང་གཡང་ས་དང་མེ་ཆུ་ལ་སོགས་པ་སྣོད་དང་འབྱུང་བར་གཏོགས་པ་ནང་ལུས་ལ་ནད་རིགས་བཞི་བརྒྱ་རྩ་བཞི་ལ་སོགས་པ་
即使生而为人，我们的体内也有这么多的细菌、病毒、微生物，它们可以抵抗一些外部的细菌和病毒。但长远而言，随着时间的推移，这些帮助你存活下来的东西也会退化并引起麻烦。我的意思是，如果仔细想想看，这其实也不是那么美好的事情。
我们觉得自己可以决定自己穿什么、吃什么、怎么生活、过上好的生活，觉得从此刻起可以预测未来，让一切都在自己的掌握之中。我们认为，如果我们能掌控房租、能掌控我们的房子、家庭、工作、大量的金钱等等，就能掌控自己生活里的一切，以及我们的未来等等。这是真的，我不否认这一点，这是真的。但这一切并没有任何保证。不确定性一直都在。对此，我们不是要落入恐惧之中，而是要让自己的心转向佛法，转向对真理的践行。
ནད་རིགས་བཞི་བརྒྱ་རྩ་བཞི་ལ་སོགས་པ་མདོར་ན་འཆི་རྐྱེན་ལ་འདིས་མི་བྱེད་བྱ་བ་མེད། མི་འཆི་བ་འཚོ་བའི་རྐྱེན་དུ་འདོད་པ་ཟས་གོས་གནས་མལ་སྨན་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ན། ཁ་ཟས་མ་འཕྲོད་པ།
比如，当你吃某些东西导致食物中毒，或者吃错了药，就会有不良反应。我们都有很多这样的经历，尤其是在现代社会，医疗越来越商业化而不是为了个人的福祉。举个例子，过去的医生会一对一的诊治，对症下药。虽然医疗设备并不先进，但诊疗的方式是非常个体化的，非常先进的。如今，医疗变得越来越商业化，不再是以人为本。宗教也变得像这种情况。这是另一个问题。
佛教也变得像是这种医药公司一样：“喂所有人吃同样的东西，不再有任何个人层面的连结。喂所有人同样的东西，只给一样，确保他们满足于此。不再给其他的，不要教秘诀，不要给特别的，否则会被他们毁了。”类似这样。我们对此必须警惕。作为佛法修行人，我们肩负着责任。在精神之道上，即便只有一个个体做出不同的行动，久而久之也会带来更大的改变。如果没有人做出行动，就什么都不会发生。无论我们面对什么样的问题，情况都是如此。
我之所以这么讲，是因为当我听到有人对我说：“我正在修前行。我必须完成十万遍这个，完成十万遍那个。”——当我听到他们这样说时，我感到很失望，我真的感到很难过。这些人认为证悟就是要累积一定量的数字。这是我们社会的一个大问题。当你将精神修持也与数字挂钩，计算着自己积累了多少数字，并认为自己由此就会得到更高层次的幸福，这是同样的陷阱。我们必须避免这种习气，转而真诚地修持，带着觉知，正念，观照我们的身语意。以前的大成就者们就是这样说的，我没有添加任何新内容。
སྨན་ལོག་པ་སོགས་འཚོ་བའི་རྐྱེན་དེ་ཀུན་ཡང་ནམ་ཞིག་ན་འཆི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་ཏེ། ལུས་སྲོག་ལ་རྒོལ་བའི་རྐྱེན་ངན་བུ་ཡུག་འཚུབས་པ་ལྟ་བུའི་དབུས་ན་བདག་གནས་པ་ཡིན་ན། ནམ་འཆི་ཆ་མེད་སྙམ་དུ་བསྒོམ༑ དམིགས་སྐོར་དྲུག་པའོ།།
这是第六轮禅修，即思维导致死亡、疾病等不幸的种种可能性。
དོན་ཚན་གསུམ་པ་ལ་འཆི་བ་ལ་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ཅིས་ཀྱང་མི་ཕན་པར་བསམ་པ་ནི། ཇི་སྐད་དུ། ཞི་བ་ལྷས། གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུས་ཟིན་པ་ལ༑ གཉེན་གྱིས་ཅི་ཕན་བཤེས་ཅི་ཕན། ཅེས་པ་ལྟར་འཆི་བའི་དུས་ན་ནོར་རྫས་མང་ཡང་ཏིལ་འབྲུ་ཙམ་ཡང་ཁྱེར་དབང་མེད། གཉེན་གྲོགས་གཡོག་འཁོར་རྗེ་དཔོན་སོགས་རྩ་འཇིང་ཆེ་ཡང་བྲན་གྱི་ཐ་མ་ཁྱེའུ་གཅིག་ཙམ་ཞིག་རང་ལ་ཁྲིད་དབང་ཡང་མེད་ཁོ་ལ་རྗེས་སུ་འབྲང་ཡང་མེད༑ འདི་ཐམས་ཅད་བྱེ་བྲལ་བྱེད་པའི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་ཅིས་ཀྱང་ཕན་པ་མེད་སྙམ་སྐྱུག་ལོག་གེ་བ་བསྒོམ། དགྲ་གཉེན་བདེ་སྡུག་གཏམ་བཟང་ངན་ཐམས་ཅད་ལ་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར། འོ་ན་འདི་དག་རྗེས་སུ་མི་འབྲང་ན་སུ་རྗེས་སུ་འབྲང་སྙམ་ན།
第二品是宣讲无常的含义，这一品提醒我们，当死亡发生时，无论你有多少朋友、家人或盟友，统统无济于事。就像这样，一旦你有了更大的理解能力，慢慢地也会理解你的敌人。一开始，你首先考虑到的是自己的家人朋友等等，然后你也会慢慢地理解你的敌人。
འདི་ཐམས་ཅད་བྱེ་བྲལ་བྱེད་པའི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་ཅིས་ཀྱང་ཕན་པ་མེད་སྙམ་སྐྱུག་ལོག་གེ་བ་བསྒོམ། དགྲ་གཉེན་བདེ་སྡུག་གཏམ་བཟང་ངན་ཐམས་ཅད་ལ་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར།
举例来说，无论是好消息或是坏消息，都不再那么重要了。当你理解无常，那些坏消息也变得不再重要了。比如，你放眼看看全世界的这些国家，40年前他们还在互相征战，给本国的人民洗脑说：“那个国家是我们的敌人。没有比他们对我们更敌对的国家了”。然而，40年、50年、70年后，昔日的敌人成为了朋友、家人、亲戚，跨过了国界。把这个现象作为无常的一部分来思维。凡事都会进步，凡事也可能倒退。你要如此思维：无常，这也是无常。
འོ་ན་འདི་དག་རྗེས་སུ་མི་འབྲང་ན་སུ་རྗེས་སུ་འབྲང་སྙམ་ན། རང་གིས་བསགས་པའི་ལས་དགེ་སྡིག་གཉིས་པོ་རྗེས་སུ་འབྲང་། སྡིག་པ་བྱས་ཟིན་པ་དེ་ཡང་ཤུལ་དུ་བཞག་ཐབས་མེད་རྟག་ཏུ་གནོད་པ་ཡིན། དགེ་བ་གང་བསགས་པ་དེས་ཀྱང་བདག་ལ་ཕན་པ་ཡིན་ཤུལ་དུ་མི་ལུས། ཆོས་ལྡན་རབ་འབྱོར་གྱི་ཞལ་ནས་ཀྱང་། དགེ་དང་སྡིག་པ་མ་གཏོགས་པ༑ འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཕྱིར་ལྡོག་ནས། འགའ་ཡང་ཁྱོད་རྗེས་མི་འབྲང་བར༑ མཁྱེན་པར་གྱིས་ལ་ལེགས་པར་དཔྱོད། ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་བསམ་པ་དང་། དེ་ལྟར་ན་ངེས་པར་འཆི། མྱུར་དུ་འཆི། ནམ་འཆི་ཆ་མེད༑
这里讲到，如果即使在思维了以上所有内容之后，你心里仍然想要对自己说：“嗯，我想我还可以继续这样下去。我仍然可以找到借口。”如果你心里仍然有这样的欲望，那么就告诉自己：
དགེ་དང་སྡིག་པ་མ་གཏོགས་པ༑
“万般带不走，唯有业随身。”善业、恶业、善行、恶行，只有这些会跟着你到来世。
འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཕྱིར་ལྡོག་ནས། འགའ་ཡང་ཁྱོད་རྗེས་མི་འབྲང་བར༑ མཁྱེན་པར་གྱིས་ལ་ལེགས་པར་དཔྱོད།
因此，一开始的时候要理解，只有这些（善恶业）才重要。当然，随着时间的推移，会有更为甚深的修持方法，修行法门。直到最后，你会想，
དེ་ལྟར་ན་ངེས་པར་འཆི། མྱུར་དུ་འཆི། ནམ་འཆི་ཆ་མེད༑
死亡的可能性随时都在。可能转瞬即至，非常不确定。当它来的时候，它就来了。你无能为力。
འཆི་བ་ལ་གཞན་ཅིས་ཀྱང་མི་ཕན། འཆི་ཁ་ཕན་ཆད་སྐྱེ་བ་མཐའ་མེད་དུ་ཕན་ནུས་པ་ནི་དམ་པའི་ཆོས་ཁོ་ན་ཡིན་ན། ད་ལྟ་ཉིད་དུ་ཆོས་ལ་འབད་པར་བྱའོ་སྙམ་དུ་བསྒོམ།
死亡来临的时候，唯有佛法能够帮助我。因此，我应该真正地投入佛法修持之道。应该有这样的心态。在这里，我想分享一些自己的看法。当人们想到佛法，想到修行的时候，他们通常想到的是本尊观想、密乘修持、瑜伽修持、梦瑜伽等等。他们在心中创造出关于不同修持的种种幻想。
其实，修行很简单。修行的目的很简单。修行也应该是简单的。修行的目的就是将我们从轮回的幻相中抽离出来。所以，如果你无法将感官的影响最小化，降低感官世界——那个让事物持续轮转的世界的影响——如果你无法将此最小化，当然也就无法将负面的影响最小化。所以，要对心有觉知，要自省，要理解苦的现实，无常的现实，死亡的现实。不时地，温柔地提醒自己。这很重要。
ད་ལྟ་ཉིད་དུ་ཆོས་ལ་འབད་པར་བྱའོ་སྙམ་དུ་བསྒོམ། དམིགས་སྐོར་བདུན་པའོ།།
这就是第七轮禅修。
ད་ནི་འཆི་བ་མི་རྟག་པའི་ཐོན་ཆོས་འདི་བསྒོམ་སྟེ། འདི་ལ་རྩ་བའི་ཚིག་ལྔ་ཞེས་བྱ། དང་པོ་མི་སྡོད་འགྱུར་པ་བསམ། གཞན་དག་ཤི་བ་མང་དུ་བསམ༑ འཆི་རྐྱེན་མང་པོ་ཡང་ཡང་བསམ། འཆི་ཁར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་སྙམ་བསྒོམ། ཤི་ནས་ཇི་ལྟར་འགྱུར་བ་བསམ། བྱ་བ་ཡིན་ཏེ་རང་རེ་སྐྱེས་ནས་མ་ཤིའི་བར་དུ་ཡང་ཕུང་པོའི་རྒྱུན་འདི་རྟག་ཏུ་འགྱུར་ཞིང་འགྲོ་བདག་དང་པོ་བུ་ཆུང་གི་དུས་ན་དེ་འདྲ། བྱིས་པའི་དུས་ན་དེ་འདྲ། ལང་ཚོ་ཙ་ན་དེ་འདྲ། ད་ནི་འདི་འདྲ་སྙམ་པ་དང་། འཆི་བ་ལ་ཇེ་ཉེ་ཇེ་ཉེར་འགྲོ་བ་དེར་འདུག།
现在，这里讲到不同的修行方法。文中说到，关于无常，我们要思维五个词。如果你无法完全理解无常，那就记住这五个词。
འདི་ལ་རྩ་བའི་ཚིག་ལྔ་ཞེས་བྱ།
这五个词是：
དང་པོ་མི་སྡོད་འགྱུར་པ་བསམ།
首先，思维外在现实环境无法如你所愿。
གཞན་དག་ཤི་བ་མང་དུ་བསམ༑
接着，想到那些正在经历死亡的众生，他们在死去，死去，死去。
第三，想到有如此之多的环境因素可能导致众生的死亡，一再又一再地思维。
接下来，第四个是：
འཆི་ཁར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་སྙམ་བསྒོམ།
临终之时会发生什么，会有什么变化，等等。
ཤི་ནས་ཇི་ལྟར་འགྱུར་བ་བསམ།
所以，一旦死亡发生，之后会发生什么？再之后会发生什么？之后真正发生了什么？
བྱ་བ་ཡིན་ཏེ་རང་རེ་སྐྱེས་ནས་མ་ཤིའི་བར་དུ་ཡང་ཕུང་པོའི་རྒྱུན་འདི་རྟག་ཏུ་འགྱུར་ཞིང་འགྲོ་
例如，
བདག་དང་པོ་བུ་ཆུང་གི་དུས་ན་དེ་འདྲ། བྱིས་པའི་དུས་ན་དེ་འདྲ། ལང་ཚོ་ཙ་ན་དེ་འདྲ། ད་ནི་འདི་འདྲ་སྙམ་པ་དང་། འཆི་བ་ལ་ཇེ་ཉེ་ཇེ་ཉེར་འགྲོ་བ་དེར་འདུག།
婴儿的时候，我是这个样子。儿童时期，我是这个样子。青少年时期，我是这个样子。现在，我是这个样子。每一天，我都在走向死亡，越来越近。我有一个关于无常的好例子：我的头发。发际线总是在提醒我，无常。以前，我的发际线在这里。然后发际线就向上，向上，向上。有一天，有个人拍了一张我的背影。然后我就琢磨，“嗯，这个人是谁？”然后，我认出那竟是我自己。这个无常的教导对我来说可是够够的。
因为，无论你多么幸福，多么悲伤，时间都会继续。你无法像看电影那样按下停止键。时间会一直流逝，直到你死亡。然后，在两次生命之间，时间也仍在持续流逝。乃至到下一世，时间仍在继续。
ཅིས་ཀྱང་མ་ཕན་སྙམ་དུ་རིག་པས་གཅུན་ལ་སྐྱོ་ལྷང་ལྷང་བ་ལ་བཞག།
因此。除了佛法，再没有什么能够真正利益到我。在心中一再地，一点一点地省思、禅修。
རང་རེས་དྲན་ནས་ད་ལྟ་ཡན་ཆད་ལ་ཡུལ་འདི་ན་མི་འདི་འདྲ་ཞིག་ཡོད་པ་ཡང་ཤི་འདུག། དེ་ན་དེ་འདྲ་ཞིག་ཡོད་པ་ཡང་ཤི་འདུག་སྙམ་དུ་རེ་རེ་ནས་ཞིབ་ཏུ་བགྲང་།
例如，在我所在的村子里，在我所住的城市里，有一个人去世了。几周之前，我有个邻居也去世了。思维人身脆弱。
再比如，我觉得疫情真地教导了我们一些无常。我们倡议大家都要打疫苗。当然，我打了疫苗。我得声明，我不是反疫苗人士。因为有的宗教团体在这方面有很强烈的抵触，他们会说：“我坚决不做这种事。”不过，我接种了疫苗。
但是，接种疫苗又会让人们产生另一种幻想，有点像是，认为死亡不会再来。但那是一个幻想。是的，疫苗会让你对某种病毒产生免疫。但是它不会给你不死之身，不会让你长生不死。当然，它会给你一些身体上的保护，令身体有某种免疫。这是肯定的。但是，再一次地，当我们的自我过于膨胀时，我们就会有一种幻想，好比是：“哦，耶，它会保护我免于各种形式的死亡。”感觉有点像是死亡不会再来。人们在打过一针之后，就觉得：“哦，无论发生什么，死亡都离我很远。”但其实并没有任何那样的保证。
死亡注定会到来。无论你打过两针，三针，还是一百针。死亡，自然的死亡注定会来。那是另一重幻相。那是我们欺骗自己的另一个谎言。采取恰当的医疗措施是应该的，必要的。但是，过分的自我膨胀则是一个谎言，背离了对无常的理解。
རང་བས་རྒན་པ་ཡང་ཇི་ཙམ་ཞིག་ཤི་འདུག། མཉམ་པ་དང་གཞོན་པ་ཡང་ཇི་ཙམ་ཞིག་ཤི་འདུག་བསམ་ན། ད་ལྟ་ཡོད་པ་བས་ཤི་བ་མང་། དེ་དག་ཀྱང་ཚེ་ཚད་དུ་ཐུབ་ནས་ཤི་བ་ཙམ་ཆེར་མི་འདུག། ཕལ་ཆེར་དུས་མིན་བར་མ་དོར་ཤི། བདག་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུའི་ཆོས་ཉིད་ཡིན།
因此，对我也是如此。我也是脆弱的，我也是会死的，和我的邻居一样，和镇上的村民一样，和那些我眼见着死去的朋友、家人、亲属一样。我也是人，与他们没有任何不同。这样思维与随口说一句：“是啊，我知道每个人最终都会死。”是不同的。不要那样张口就来，说得那么轻易。而是真的发自内心地想到：“死亡就紧跟着我们。这就是现实。我承认如此。我知道现实就是这样。”以这样的心境做一些禅修。
不要像是随口就说：“我知道死亡终会到来。”这不像亚马逊打包快递，“哦，我只要把这个搞好，送去发货就完事了。”不是这样的。而是，你的心明明白白地，仔细地，柔和地说：“万事万物都在死去，都在变化。年轻人在老去。即使是年轻人也会很快死去。死亡在这个世界上的任何角落都不会停止。我也是一样。我也是人。我必须不断提醒自己死亡的含义，无常的含义。那都是真的。”然后我们在这个思维下禅修片刻，而不是草草得出结论。
དེ་ལྟ་བུའི་རང་བཞིན་ལས་མ་འདས༑ སྔར་དེ་དག་གི་གསེབ་ཏུ་མ་སོང་བ་ཁར་རྗེ་ཆེ། མ་ཤི་གོང་དུ་ཆོས་གཤའ་མ་ཞིག་མི་བྱེད་པའི་ཐབས་མེད་སྙམ་དུ་བསམ། གཞན་མི་དང་དུད་འགྲོ་ཤི་བ་ཐོས་སམ། མཐོང་ངམ། བྱིས་པ་ནས་རྒན་པོའི་བར་དུ་ལང་ཚོ་འགྱུར་བ་མཐོང་ངམ། མ་ཤི་བ་ཉིད་ལ་ཡང་ཁ་དྲག་པོ་ཁ་ཞན་པོར་སོང་བ།
基本上，就是把我刚刚解释的内容再讲一遍。
ཞན་པོ་དྲག་པོར་སོང་བ་དང་། ཕྱུག་པ་སྤྲང་པོར་སོང་བ་སོགས་
举例来说，贫穷变富有，富有变贫穷，凡此种种。
གང་མཐོང་གང་ཐོས་ཀྱང་མི་རྟག་པ་ལྷང་གིས་དྲན་ཏེ། བདག་གམ་བདག་གི་ཕྱོགས་དང་། བདག་གི་ལོངས་སྤྱོད་སོགས་ཀྱང་འདི་ལྟ་བུའི་རང་བཞིན་ཡིན། འདི་ལྟ་བུའི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་སྙམ་དུ་བསམ༑ དེ་ནས་གོང་བཞིན་འཆི་བའི་རྐྱེན་མང་བ་བསམ་སྟེ། རང་གི་གདོང་དུ་བྱུང་བའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་འདི་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་བདག་འཆི་བའི་རྐྱེན་ཇི་ལྟར་བྱེད་མི་ཤེས། ད་ལྟ་རང་དུ་ཡང་ཇི་ལྟར་འགྱུར་མི་ཤེས་སྙན་དུ་བསམ། འཆི་བའི་ཚེ་མི་དགེ་བའི་སེམས་ཀྱིས་འཆི་བ་ན་ནི་གནད་གཅོད་ཀྱི་ལས་ལ་སོགས་པ་སྡུག་བསྔལ་འཇིགས་སུ་རུང་བ་ཡོད། འཆི་བ་དེ་འདོད་བཞིན་དགའ་བཞིན་དུ་ཡོང་བ་མིན། མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཐོག་ཏུ་འབབ་པ་ཡིན།
没有人心甘情愿地迎接死亡。死亡以令人不快的方式来到人们的生活当中。我们无法确定它会何时到来。它随时都可能来。因此，只有佛法与践行真理可以让我们从这种苦里解脱出来。
དགའ་བཞིན་སྐྱིད་བཞིན་དུ་འཆི་བ་མ་ཡིན།
没人会喜悦地迎接死亡。除了恐怖主义者，除非心智有问题，脑筋坏掉了，喜欢杀别人、杀自己。无论何种宗教，也许根本与宗教无关，那些人只是有着极端的理念。他们是疯子。与佛教没有一点关系。
སྡུག་བསྔལ་ཤུགས་དྲག་པོ་དང་བཅས་ཏེ་འཆི་བ་ཡིན། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ཆུ་རྒྱུས་ཡོད་ནས་མ་ཡིན། ཆ་མེད་ཀྱི་ཡུལ་དུ་རྒྱུས་མེད་འཁྱམས་པ་ཡིན་སྙམ་པ་དང་། བདག་ཤི་ཟིན་པའི་གནས་སྐབས་ན། ལུས་སེམས་གཉིས་ནི་བྱེ་བྲལ་དུ་སོང་།
这里讲到更多临终时的细节。
ལུས་སེམས་གཉིས་ནི་བྱེ་བྲལ་དུ་སོང་།
身体与意识分离。
ལུས་འདི་ནི་ཡང་ན་ས་ལ་སྐུངས་ནས་སྲིན་བུའི་ཕུང་པོ་གཅིག་གམ། ཡང་ན་ཆུ་ལ་སྐྱུར་ན་ཉ་སྲམ་གྱི་ཟས་གཅིག་གམ༑ མེ་ལ་བསྲེགས་ནས་རུས་པ་སྤར་གང་ངམ།
例如，当身体与意识分离，身体崩坏。然后，会有人将你的身体火化，或水葬，比如投入恒河，让河里的鱼吃掉尸体。
རིའམ་ཐང་ལ་བསྐྱལ་ནས་བྱ་བྱིའི་ཁ་ན་ཕར་ཡེ་རེ་རེ་བ་གཅིག་གམ།
或是天葬，以藏族传统方式，将尸体喂鸟，修持施身法，等等。
མཐར་ཞག་ཤས་ནས་ཤུལ་ཙམ་ཡང་མི་ལུས།
最终，什么也不会剩下。最终，什么也留不下来。即使是埃及人的木乃伊，他们极尽所能地保存尸体——但其实保存不下任何东西。尸体还是会归于尘土。
ད་ལྟ་གཅེས་གཅེས་མོར་བྱས་པའི་ལུས་ཀྱི་ཐ་མ་ནི་དེ་འདྲ། སེམས་ནི་ལས་ཀྱི་ཁུར་ཐོགས་ནས་གར་སྐྱེ་ངེས་པ་མེད་པའི་གནས་སུ་འགྲོ་དགོས་ན། ད་ལྟ་ཆོས་མི་བྱེད་པའི་ཐབས་རང་འདུག་གམ།
例如，我们的意识是模式化的，被无明、幻相和苦所覆盖。我们没法掌控。在我们肉身尚存的时候，如果我们不能善用这个机会，那么当我们失去身体的时候，心会完全迷失。那时一切都太晚了。
中阴状态，也就是两世之间，我之前已经讲过很多次了。但我会为大家再讲解一遍。
中阴状态的生命，和梦中的现实一模一样。你心中所有的幻相都变成了你的现实。如果你不了解这些现实是自己内心的投射创造出来的，那么梦中就会感到非常恐惧。当你醒来后，你会对自己说：“哦，我做了一场噩梦。”所以，临终时所经历的现实就像是这样。人们不了解自己所经历的现实其实来自自己的投射，反而将之视为外在的景象、画面或是投影，因此感受到巨大的痛苦。当然，如果是做梦，我们会醒来。而中阴时，没有所谓的梦醒时分。所以，那种现实，虚幻的现实，就会成为你新的常态。那就是一种苦。
བྱས་ནས་ཕྱི་བཤོལ་དུ་འཇོག་པའི་ཐབས་རང་འདུག་གམ་སྙམ་དུ་བསམ། དེ་རྣམས་ཀྱིས་གཞུག་བསྡམས་ཏེ། ད་ལྟ་རང་ཆོས་གཤའ་མ་ཞིག་བྱེད་སྙམ་པའི་གོ་ཆ་ཡོད་པ་བཞིན་ཆོས་ཀྱི་མགོ་ཐོན་གཞུགས་འཁྱོངས་ནས། རང་ཡང་དགའ་བཞིན་དུ་ཚེའི་དུས་བྱེད༑ གཞན་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་ཁོ་ལ་ཆོས་གཤའ་མ་ཞིག་བྱུང་ཟེར་ནས་སྨོན་བཞིན་དུ་ཚེའི་དུས་བྱེད་པ་གཅིག་ལ་གཏད་སོ་འཚོལ་དགོས། དེ་ལ་ཆོས་བསྒོམ་དགོས་བརྟན་པ་ཐོབ་དགོས། གོམས་དགོས་ལྷོངས་སུ་གྱུར་དགོས་པ་འདུག་བརྟན་པ་ནི་མ་ཐོབ། གལ་ཏེ་ན་རྐྱེན་ངན་དང་འཕྲད། རང་གི་བློ་ལས་སུ་མ་རུང་། ཆོས་ཀྱི་གཞུག་མ་འཁྱོངས། ཆོས་དང་འགལ། རང་ཡང་འགྱོད། གཞན་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་སྨད་ར་དིར་རེ་འཆི་བ་ཞིག་ཡོང་ཉིད་ཡོད་ན། དེ་ལྟར་སོང་བའི་ཐབས་མི་འདུག་པས་ཆོས་གཤའ་མ་གཅིག་ལ་ད་ལྟ་རང་ཞུགས་ཏེ་མ་ཤི་བར་དུ་འཁྱོངས་པ་གཅིག་གཞན་སྨོན་ལ་རང་བདེ་བ་གཅིག་མི་བྱེད་རེ་སྙམ་དུ་ཞེ་མནའ་ཡང་ཡང་བསྐྱལ། དེང་སང་གི་ཆོས་པ་ཀུན་ལ་གཉེན་པོ་འདི་ཁ་གནད་དུ་ཆེ། དེས་མི་རྟག་པའི་ཁྲིད་ཚར་བ་ལགས། དམིགས་སྐོར་བརྒྱད་པའོ།།
因此，只需要提醒自己：无常。
མི་རྟག་པ་的意思是，无常。作为修行人，提醒自己忆念无常，就是对自己最大的保护。之所以说它是一种好的保护，是因为：这是对治我执的方法。长话短说，无常是对治我执的方法。这是总结。
你越执着于自我，越会否认无常的存在。越是理解无常，越会接纳无常。越是接纳无常，越会对现实产生深刻的理解。在这种理解之上，当你修持瑜伽，修持本尊的时候，修行会变得非常美妙。
因为现在你的心和精神不再受限。你只是如实地去看。
好，以上就是关于无常的教法。我接下来再讲一点，好吗？然后我们做一些问答。
卡卢仁波切
虚幻道次第系列课程 第四节 连载（2）
2021年12月3日
Comments are closed.