所以，你不要對自己說：「我已經瞭解無常的含義了。我已經接受過很多關於無常的教導了。我已經完成這項修持了。」別那樣想。就像我說的，你只需聽聞，不需要淚流滿面，也不需要捨棄任何東西。你仍舊會有你的丈夫、妻子、女朋友、男朋友。你仍然會有你的工作。所以，聽聞一點有關無常的教導，這不會改變什麼。所以你不必太擔心自己會突然間證悟什麼或做出什麼舉動。別擔心這個。你不會的。只管放輕鬆就好。
དོན་ཚན་གཉིས་པ་ནམ་འཆི་ཆ་མེད་བསམ་པ་ནི།
在我們進入教學之前，大家要知道，尊貴佛陀教導的最終目的，是讓我們無有恐懼。這就是尊貴佛陀教導的目的。不是源於無明的無畏，是源於清明與智慧的無畏。智慧，有人稱之為智力，有人稱之為證悟，有些人稱之為純粹的智慧——為了開啓智慧，為了獲得這些至高無上的品質，我們必須創造某種現實，讓我們自己稍稍遠離僵固的觀念。你不需要勉強自己。如果你勉強自己違背自己的意願，那麼你不會有任何了悟。所以，不要做任何違背你意願的事情。試著做那些讓你覺得舒服的修持。但在你修持的時候，都讓自己與我執拉開一些距離。這樣就好。所以，只要我們沿著這條修道走下去，就會迎來積極的結果。然後，隨著時間的推移，智慧會顯現，證悟也會實現。
因此，我們的目的是通過瞭解佛法來實現無畏。舉例來說，一個好的修行人與一個普通的修行人是有差別的，尤其是當死亡來臨時，普通的修行人會說：「我有三寶護佑，一切都由他們決定。我的未來、我的道路、我的命運，真的都掌握在他們手中，而且只掌握在他們的手中。」這是一般的修行人的想法。然而，如果你真的是一個好的修行人，那麼在死亡的那一刻，你會說「我沒有什麼要去成就的了。我很好。所作已辦，諸漏已盡。我準備好離開了。我欣然接受死亡。」所以，較為資深的修行人，他們對實相的認識更為廣大。
當你有很強的我執，在死亡來臨時就會有很多的恐懼。如果你是一個普通的修行人，你會說「我向佛、法、僧祈禱，我的命運、我的未來、我的生死，真的都由三寶決定。」如果你是一個更資深的修行人，你會說：「沒什麼要做的了。我感到滿足。此刻我很滿足。我欣然接受現實。」所以，這是一種無畏。這種無畏是出於證悟，而不是出於我慢或無明。
這種心態在你好好閉關的時候也會出現，而不只是臨終時才會發生。所以，你不必等到臨終那個時候再說。當你好好閉關或好好修持，進行卓有成效的修持，而不是任何敷衍的修持時，你的心中就會生出這樣的心態。所以，當你持續地真正地修持，那麼這些真實而不敷衍的修持累積所產生的結果就是，你會生出這樣的心態：「我了無遺憾。即使我當下這一刻就要離開這個肉身，我也絕對沒有任何遺憾。」繼而你能夠安住於那種體驗中。你不是以自己的智識來思考，你能夠安住於此。絕對地離於一切事物，安住在心性清明的狀態和體驗中。這還不是認出心性本然。但你仍然可以去發展這種非常美麗、解脫的心性狀態。這是一種大大解脫的感覺，超越了「期望解脫」與「如何獲得解脫」等等這些令人頭疼的念頭，而是純粹的解脫體驗，純粹的自由體驗。這是你能夠達成的體驗。你可以達到這樣的體驗。不過你仍會面對很多困惑和障礙，並且容易受到影響。
དོན་ཚན་གཉིས་པ་ནམ་འཆི་ཆ་མེད་བསམ་པ་ནི། འོ་སྐོལ་རྣམས་སྤྱི་ཙམ་དུ་ཚེ་ཐུང་བར་མ་ཟད་ནམ་འཆི་ཆ་མེད་པ་ཡིན།
多羅那他尊者說，不僅我們所有人的生命都是短暫的，而且一切事物都是不確定的。沒有任何確定性可言。
ནམ་འཆི་ཆ་མེད་པ་ཡིན།
這句話的意思是，沒什麼是你能確定的。這是第一點。
གལ་ཏེ་སྟེས་དབང་ལེགས་ན་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱིས་འཕངས་པའི་ཚེ་ལོ་དྲུག་ཅུ་བདུན་ཅུ་ཙམ་འཕངས་པ་སྲིད་ཀྱང་། རང་རེ་ལ་ཕལ་དུ་དེ་ཙམ་མེད་དེ་འོང་།
所以，那些過去世積累了善業的人可能有機會活到六、七十多歲，或更久一點。但是我的觀點是，要想長壽，你需要在心上減少執著，那麼肉身自然就會維繫得長久些。但是如果你的心沒有覺知，你就會總是很脆弱，無論你認為自己多麼無懈可擊。所以，對身心保持覺知是長壽的關鍵。不是讓你成為一個神經兮兮的人，而是覺知，帶著覺知照看自己的身心，這點很重要。
大家看得到，很多人非常在意自己的容貌，他們在自己的臉上動刀子做各種整容手術，這裡切一下，那裡切一下，使得自己看起來像美國人。他們在臉上太多地方動了手術，讓他們變得都不像人了。我不是在說某位女性，我說的是所有人，男人或女人，當今社會的所有人。如果你那樣過活，那麼活得真是不值得。
還有些人非常愛炫耀。他們沒有完全活出自己。他們活給別人看。我得說，這也不是真正的活著。因為你在活給別人看。你把別人的觀點和評價當作自己的現實。那不是真正地活著。
為了理解無常的含義，你也必須理解什麼是活著的含義。你不能說：「一切都是無常的。讓我們害怕起來，恐慌起來，趕緊修行佛法，除了佛法以外，什麼都不要做，什麼都不要想。」理解無常並不是這個意思。你必須知道，生而為人，活著的意義是什麼？如果你理解了活著的含義，也就同時理解了無常的含義。
所以，我認為，我們所有人都需要銘記於心的是，要時不時地稍稍分析分析自己的生活。對一些人來說，出於他們的職業需要，他們必須得去辦公室、必須穿特定的衣服、特定類型的衣服。他們必須和一些特定的人打交道，穿某種特定類型的衣服，做出某種特定類型的行為舉止，表現出某種特定類型的人格特質。當然，你可以儘管做這些，請享受你的生活。你想做什麼儘管去做。我總是這麼說。做任何你想做的事。但是當你有時間的時候，嘗試做一些改進。試著做出一些改變。
因此，為了理解不確定性的含義，你必須理解確定性的含義。為了理解無常的含義，你必須理解永恆的含義。如果你只是簡單地認為：「哦，有生必有死」，然後就落入一種非常絕望的心態中，那並沒有真正的幫助。那不是真正的出離心。
舉例來說，活著就是知道我們正在呼氣，正在吸氣。如果我們把心放在呼吸上，知道：「我在呼氣，我在吸氣。」那就是一個人在活著，在呼吸，在運用器官，在吸入氧氣。當我們停止呼吸時，就死了。所以，無論我們認為自己有多先進，當死亡發生時，一切都無關緊要。
好的，讓我們接著講。
ཡོད་དུ་ཆུག་ཀྱང་ཉི་མ་དེ་རིང་ནས་རྩི་རྒྱུ་མིན། ཕྱེད་ཙམ་སོང་ཟིན་ནམ་ཕལ་ཆེར་སོང་ཟིན། ཡང་གཅིག་ཏུ་ན་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱིས་ཚེ་ལོ་སུམ་བཅུའམ་བཞི་བཅུ་ཙམ་ལས་མ་འཕངས་པ་ཡང་སྲིད། འཆི་བདག་སྒོ་དྲུང་ན་སླེབ་ཚར་བའི་ཚོད་དུ་གདའ། ཚེ་འདིའི་དགྲ་གཉེན་ནོར་རྫས་འཁོར་གཡོག་གྲོགས་པོ། བདེ་སྡུག་གཏམ་གསུམ་འདི་ཀུན་དང་ཡུན་རིང་འགྲོགས་སྐབས་མི་འདུག། ཅིས་ཀྱང་ཅི་བྱེད་སྙམ་པ་དང་། ཇི་སྐད་དུ།
舉例來說，多羅那他尊者在教言中說到，在死亡來臨時，怨敵、朋友、名聲、財富，所有這些統統都不再重要。想象一下，現在我們說「這就是我。我就是這個樣子。這是我的護照、我的身份、我的家、我的家庭、我的家族史、我的家族傳統、我的願景。」我們有所有這些想法，對吧？那真的算得上是一個很好的境況。然後你心臟病突發死掉了。這時，所有那些「我是這個。我是那個。」的聲音也隨之煙消雲散。這就是死亡。
所以，分析什麼才是真正重要的——內在的省思是非常重要的。舉個例子：作為佛教徒，我不會告訴自己：「嘿，你猜怎麼著？我打算在70歲的時候做這個。我打算在60歲的時候做這個。」我不會計劃這些。我會說：「好吧，一切都很好。如果我注定會死，如果它發生，我就在那一刻接受它。我的護法六臂瑪哈嘎拉，還有觀世音菩薩，他們是我的皈依境，他們是我的見證人。我對此很滿足。」隨著時間的推移，隨著修行品質的積累，滿足感也會提升。有點像是心不存疑，沒有任何懷疑，只是純淨而真實。
བདེ་སྡུག་གཏམ་གསུམ་འདི་ཀུན་དང་ཡུན་རིང་འགྲོགས་སྐབས་མི་འདུག། ཅིས་ཀྱང་ཅི་བྱེད་སྙམ་པ་དང་། ཇི་སྐད་དུ། ས་དང་ལྷུན་པོ་རྒྱ་མཚོ་ཉི་མ་བདུན། འབར་བས་བསྲེགས་པའི་ལུས་ཅན་འདི་དག་ཀུན། ཐལ་བ་ཡང་ནི་ལུས་པར་མི་འགྱུར་ན། ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཆུང་མི་ལྟ་སྨོས་ཅི་འཚལ།
舉例來說，正如我們所看到的，地球在不斷變化，海洋在不斷變化，天氣、所有的元素、一切都在不斷地變化。更不用說我們身為人類了，同樣是在不斷變化。
ཅེས་པ་ལྟར་ལུས་ཤ་ཁྲག་རྣག་གི་ཕུང་པོ་འདི་ནི་ཉམ་རེ་ཆུང་། དབུགས་མི་བརྟན་སྟོན་ཀའི་ན་བུན་བཞིན་དུ་ནམ་ཡང་འགྲོ་ཆ་མེད༑ སེམས་ལ་རང་དབང་མ་ཐོབ།
在開始本節課前，我現在要念誦法本。
སེམས་ལ་རང་དབང་མ་ཐོབ།
這句是說，我們的意識沒有得到解脫。
སེམས་是意識的意思。རང་དབང་། 是解脫的意思。ཐོབ།意思是獲得了. མ་ཐོབ།意思是沒有獲得。所以，我們的意識沒有獲得解脫。
所以，我在思考這個問題，就像我之前說的，如果你對身心都有覺知，那麼即使有很多障礙，你也比較容易克服。這些障礙有非人製造的，也有人為的，還有健康方面的。執著越少，來自對立面的阻力越少。
比如佛陀釋迦牟尼，在他證悟的前一天晚上，他被魔王製造的許多幻相包圍了，其中有許許多多精緻而美麗的幻相，想要使他分心散亂。但是，佛陀克服了這一切，不是通過抵抗，不是通過反擊，而是基於非暴力的方式、無為的方式，安住於純粹的清明之中。由此就能得以解脫。你越是玩弄輪回里的把戲，越會留在輪回中。越少玩弄輪回里的把戲，就越少陷於輪回之中。越少玩弄輪回里的把戲，越少去想輪回里的事，你心裡就有越多的空間用來禪修。
གང་ལ་ཡང་གདེང་མི་འདུག་པས་ནམ་འཆི་ཆ་མེད།
因此，我得出的結論是，隨著時間的推移，除了你的認知以外，再沒有什麼事物更有深度。並且得出這樣的結論：你分析來分析去，分析了那麼多，試圖找到終極解決方案，但每個解決方案都沒有任何深度，沒有任何甚深的含義。看起來似乎有很多解決方案，但當你分析所有那些我們人類所看得到的解決方案時，它們似乎都缺乏深刻而有意義的影響。所以，當你理解了這一點，你就會得出結論：一切都是非常不確定的。死亡隨時都可能到來。有這樣的可能性。要以愉悅的心態來看待這件事，這是非常重要的。不要以非常悲傷低落的心態。而是要這樣想：「啊，現實就是這樣。好吧。我明白了。我理解了。」然後在這樣的心境里禪修一會兒。
ཇི་སྐད་དུ། དེ་རིང་ཁོ་ན་མི་འཆི་ཞེས། བདེ་བར་འདུག་པ་རིགས་མ་ཡིན། བདག་ནི་མེད་པར་འགྱུར་བའི་དུས། དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བ་འབྱུང་། ཅེས་པ་ལྟར་བསྒོམ་པ་དང་། ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་ཞལ་ནས། འཆི་བའི་རྐྱེན་ནི་མང་བ་སྟེ། གསོན་པ་ཡི་ནི་ཅུང་ཟད་གཅིག། དེ་དག་ཉིད་ཀྱང་འཆི་བའི་རྐྱེན༑ དེ་བས་རྟག་ཏུ་ཆོས་མཛོད་ཅིག།
龍樹菩薩說 ，ཀླུ་སྒྲུབ་ 是指龍樹菩薩，
འཆི་བའི་རྐྱེན་ནི་མང་བ་སྟེ།
死亡有非常多的可能，有非常多的因素會導致死亡。
གསོན་པ་ཡི་ནི་ཅུང་ཟད་གཅིག།
相較於死，生的因、免於死亡的因，卻非常稀有。即使有某種短暫的解脫或幸福的可能性，也注定會改變，注定會死亡，注定會結束，注定會有不確定性等等。
དེ་དག་ཉིད་ཀྱང་འཆི་བའི་རྐྱེན༑ དེ་བས་རྟག་ཏུ་ཆོས་མཛོད་ཅིག།
因此，帶著對這種結論的理解，你修持佛法，你踐行真理。不要修持宗教，你要踐行真理，這兩者之間是有區別的。如果你修持宗教，你就不會質疑任何事情，你只是相信、相信、相信、相信。如果你踐行真理，修持佛法，你會質疑一切，你會不偏不倚地踐行真理。這才是佛教。
དེ་བས་རྟག་ཏུ་ཆོས་མཛོད་ཅིག། ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར། ཕྱིའི་རྐྱེན་མི་དང་དུད་འགྲོ་དང་གདོན་ལ་སོགས་པ་སེམས་ཅན་དུ་གཏོགས་པ་དང་གཡང་ས་དང་མེ་ཆུ་ལ་སོགས་པ་སྣོད་དང་འབྱུང་བར་གཏོགས་པ་ནང་ལུས་ལ་ནད་རིགས་བཞི་བརྒྱ་རྩ་བཞི་ལ་སོགས་པ་
即使生而為人，我們的體內也有這麼多的細菌、病毒、微生物，它們可以抵抗一些外部的細菌和病毒。但長遠而言，隨著時間的推移，這些幫助你存活下來的東西也會退化並引起麻煩。我的意思是，如果仔細想想看，這其實也不是那麼美好的事情。
我們覺得自己可以決定自己穿什麼、吃什麼、怎麼生活、過上好的生活，覺得從此刻起可以預測未來，讓一切都在自己的掌握之中。我們認為，如果我們能掌控房租、能掌控我們的房子、家庭、工作、大量的金錢等等，就能掌控自己生活里的一切，以及我們的未來等等。這是真的，我不否認這一點，這是真的。但這一切並沒有任何保證。不確定性一直都在。對此，我們不是要落入恐懼之中，而是要讓自己的心轉向佛法，轉向對真理的踐行。
ནད་རིགས་བཞི་བརྒྱ་རྩ་བཞི་ལ་སོགས་པ་མདོར་ན་འཆི་རྐྱེན་ལ་འདིས་མི་བྱེད་བྱ་བ་མེད། མི་འཆི་བ་འཚོ་བའི་རྐྱེན་དུ་འདོད་པ་ཟས་གོས་གནས་མལ་སྨན་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ན། ཁ་ཟས་མ་འཕྲོད་པ།
比如，當你吃某些東西導致食物中毒，或者吃錯了藥，就會有不良反應。我們都有很多這樣的經歷，尤其是在現代社會，醫療越來越商業化而不是為了個人的福祉。舉個例子，過去的醫生會一對一的診治，對症下藥。雖然醫療設備並不先進，但診療的方式是非常個體化的，非常先進的。如今，醫療變得越來越商業化，不再是以人為本。宗教也變得像這種情況。這是另一個問題。
佛教也變得像是這種醫藥公司一樣：“餵所有人吃同樣的東西，不再有任何個人層面的連結。餵所有人同樣的東西，只給一樣，確保他們滿足於此。不再給其他的，不要教秘訣，不要給特別的，否則會被他們毀了。”類似這樣。我們對此必須警惕。作為佛法修行人，我們肩負著責任。在精神之道上，即便只有一個個體做出不同的行動，久而久之也會帶來更大的改變。如果沒有人做出行動，就什麼都不會發生。無論我們面對什麼樣的問題，情況都是如此。
我之所以這麼講，是因為當我聽到有人對我說：「我正在修前行。我必須完成十萬遍這個，完成十萬遍那個。」——當我聽到他們這樣說時，我感到很失望，我真的感到很難過。這些人認為證悟就是要累積一定量的數字。這是我們社會的一個大問題。當你將精神修持也與數字掛鈎，計算著自己積累了多少數字，並認為自己由此就會得到更高層次的幸福，這是同樣的陷阱。我們必須避免這種習氣，轉而真誠地修持，帶著覺知，正念，觀照我們的身語意。以前的大成就者們就是這樣說的，我沒有添加任何新內容。
སྨན་ལོག་པ་སོགས་འཚོ་བའི་རྐྱེན་དེ་ཀུན་ཡང་ནམ་ཞིག་ན་འཆི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་ཏེ། ལུས་སྲོག་ལ་རྒོལ་བའི་རྐྱེན་ངན་བུ་ཡུག་འཚུབས་པ་ལྟ་བུའི་དབུས་ན་བདག་གནས་པ་ཡིན་ན། ནམ་འཆི་ཆ་མེད་སྙམ་དུ་བསྒོམ༑ དམིགས་སྐོར་དྲུག་པའོ།།
這是第六輪禪修，即思維導致死亡、疾病等不幸的種種可能性。
དོན་ཚན་གསུམ་པ་ལ་འཆི་བ་ལ་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ཅིས་ཀྱང་མི་ཕན་པར་བསམ་པ་ནི། ཇི་སྐད་དུ། ཞི་བ་ལྷས། གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུས་ཟིན་པ་ལ༑ གཉེན་གྱིས་ཅི་ཕན་བཤེས་ཅི་ཕན། ཅེས་པ་ལྟར་འཆི་བའི་དུས་ན་ནོར་རྫས་མང་ཡང་ཏིལ་འབྲུ་ཙམ་ཡང་ཁྱེར་དབང་མེད། གཉེན་གྲོགས་གཡོག་འཁོར་རྗེ་དཔོན་སོགས་རྩ་འཇིང་ཆེ་ཡང་བྲན་གྱི་ཐ་མ་ཁྱེའུ་གཅིག་ཙམ་ཞིག་རང་ལ་ཁྲིད་དབང་ཡང་མེད་ཁོ་ལ་རྗེས་སུ་འབྲང་ཡང་མེད༑ འདི་ཐམས་ཅད་བྱེ་བྲལ་བྱེད་པའི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་ཅིས་ཀྱང་ཕན་པ་མེད་སྙམ་སྐྱུག་ལོག་གེ་བ་བསྒོམ། དགྲ་གཉེན་བདེ་སྡུག་གཏམ་བཟང་ངན་ཐམས་ཅད་ལ་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར། འོ་ན་འདི་དག་རྗེས་སུ་མི་འབྲང་ན་སུ་རྗེས་སུ་འབྲང་སྙམ་ན།
第二品是宣講無常的含義，這一品提醒我們，當死亡發生時，無論你有多少朋友、家人或盟友，統統無濟於事。就像這樣，一旦你有了更大的理解能力，慢慢地也會理解你的敵人。一開始，你首先考慮到的是自己的家人朋友等等，然後你也會慢慢地理解你的敵人。
འདི་ཐམས་ཅད་བྱེ་བྲལ་བྱེད་པའི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་ཅིས་ཀྱང་ཕན་པ་མེད་སྙམ་སྐྱུག་ལོག་གེ་བ་བསྒོམ། དགྲ་གཉེན་བདེ་སྡུག་གཏམ་བཟང་ངན་ཐམས་ཅད་ལ་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར།
舉例來說，無論是好消息或是壞消息，都不再那麼重要了。當你理解無常，那些壞消息也變得不再重要了。比如，你放眼看看全世界的這些國家，40年前他們還在互相徵戰，給本國的人民洗腦說：「那個國家是我們的敵人。沒有比他們對我們更敵對的國家了」。然而，40年、50年、70年後，昔日的敵人成為了朋友、家人、親戚，跨過了國界。把這個現象作為無常的一部分來思維。凡事都會進步，凡事也可能倒退。你要如此思維：無常，這也是無常。
འོ་ན་འདི་དག་རྗེས་སུ་མི་འབྲང་ན་སུ་རྗེས་སུ་འབྲང་སྙམ་ན། རང་གིས་བསགས་པའི་ལས་དགེ་སྡིག་གཉིས་པོ་རྗེས་སུ་འབྲང་། སྡིག་པ་བྱས་ཟིན་པ་དེ་ཡང་ཤུལ་དུ་བཞག་ཐབས་མེད་རྟག་ཏུ་གནོད་པ་ཡིན། དགེ་བ་གང་བསགས་པ་དེས་ཀྱང་བདག་ལ་ཕན་པ་ཡིན་ཤུལ་དུ་མི་ལུས། ཆོས་ལྡན་རབ་འབྱོར་གྱི་ཞལ་ནས་ཀྱང་། དགེ་དང་སྡིག་པ་མ་གཏོགས་པ༑ འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཕྱིར་ལྡོག་ནས། འགའ་ཡང་ཁྱོད་རྗེས་མི་འབྲང་བར༑ མཁྱེན་པར་གྱིས་ལ་ལེགས་པར་དཔྱོད། ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་བསམ་པ་དང་། དེ་ལྟར་ན་ངེས་པར་འཆི། མྱུར་དུ་འཆི། ནམ་འཆི་ཆ་མེད༑
這裡講到，如果即使在思維了以上所有內容之後，你心裡仍然想要對自己說：「嗯，我想我還可以繼續這樣下去。我仍然可以找到藉口。」如果你心裡仍然有這樣的慾望，那麼就告訴自己：
དགེ་དང་སྡིག་པ་མ་གཏོགས་པ༑
「萬般帶不走，唯有業隨身」。善業、惡業、善行、惡行，只有這些會跟著你到來世。
འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཕྱིར་ལྡོག་ནས། འགའ་ཡང་ཁྱོད་རྗེས་མི་འབྲང་བར༑ མཁྱེན་པར་གྱིས་ལ་ལེགས་པར་དཔྱོད།
因此，一開始的時候要理解，只有這些（善惡業）才重要。當然，隨著時間的推移，會有更為甚深的修持方法，修行法門。直到最後，你會想，
དེ་ལྟར་ན་ངེས་པར་འཆི། མྱུར་དུ་འཆི། ནམ་འཆི་ཆ་མེད༑
死亡的可能性隨時都在。可能轉瞬即至，非常不確定。當它來的時候，它就來了。你無能為力。
འཆི་བ་ལ་གཞན་ཅིས་ཀྱང་མི་ཕན། འཆི་ཁ་ཕན་ཆད་སྐྱེ་བ་མཐའ་མེད་དུ་ཕན་ནུས་པ་ནི་དམ་པའི་ཆོས་ཁོ་ན་ཡིན་ན། ད་ལྟ་ཉིད་དུ་ཆོས་ལ་འབད་པར་བྱའོ་སྙམ་དུ་བསྒོམ།
死亡來臨的時候，唯有佛法能夠幫助我。因此，我應該真正地投入佛法修持之道。應該有這樣的心態。在這裡，我想分享一些自己的看法。當人們想到佛法，想到修行的時候，他們通常想到的是本尊觀想、密乘修持、瑜伽修持、夢瑜伽等等。他們在心中創造出關於不同修持的種種幻想。
其實，修行很簡單。修行的目的很簡單。修行也應該是簡單的。修行的目的就是將我們從輪回的幻相中抽離出來。所以，如果你無法將感官的影響最小化，降低感官世界——那個讓事物持續輪轉的世界的影響——如果你無法將此最小化，當然也就無法將負面的影響最小化。所以，要對心有覺知，要自省，要理解苦的現實，無常的現實，死亡的現實。不時地，溫柔地提醒自己。這很重要。
ད་ལྟ་ཉིད་དུ་ཆོས་ལ་འབད་པར་བྱའོ་སྙམ་དུ་བསྒོམ། དམིགས་སྐོར་བདུན་པའོ།།
這就是第七輪禪修。
ད་ནི་འཆི་བ་མི་རྟག་པའི་ཐོན་ཆོས་འདི་བསྒོམ་སྟེ། འདི་ལ་རྩ་བའི་ཚིག་ལྔ་ཞེས་བྱ། དང་པོ་མི་སྡོད་འགྱུར་པ་བསམ། གཞན་དག་ཤི་བ་མང་དུ་བསམ༑ འཆི་རྐྱེན་མང་པོ་ཡང་ཡང་བསམ། འཆི་ཁར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་སྙམ་བསྒོམ། ཤི་ནས་ཇི་ལྟར་འགྱུར་བ་བསམ། བྱ་བ་ཡིན་ཏེ་རང་རེ་སྐྱེས་ནས་མ་ཤིའི་བར་དུ་ཡང་ཕུང་པོའི་རྒྱུན་འདི་རྟག་ཏུ་འགྱུར་ཞིང་འགྲོ་བདག་དང་པོ་བུ་ཆུང་གི་དུས་ན་དེ་འདྲ། བྱིས་པའི་དུས་ན་དེ་འདྲ། ལང་ཚོ་ཙ་ན་དེ་འདྲ། ད་ནི་འདི་འདྲ་སྙམ་པ་དང་། འཆི་བ་ལ་ཇེ་ཉེ་ཇེ་ཉེར་འགྲོ་བ་དེར་འདུག།
現在，這裡講到不同的修行方法。文中說到，關於無常，我們要思維五個詞。如果你無法完全理解無常，那就記住這五個詞。
འདི་ལ་རྩ་བའི་ཚིག་ལྔ་ཞེས་བྱ།
這五個詞是：
དང་པོ་མི་སྡོད་འགྱུར་པ་བསམ།
首先，思維外在現實環境無法如你所願。
གཞན་དག་ཤི་བ་མང་དུ་བསམ༑
接著，想到那些正在經歷死亡的眾生，他們在死去，死去，死去。
第三，想到有如此之多的環境因素可能導致眾生的死亡，一再又一再地思維。
接下來，第四個是：
འཆི་ཁར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་སྙམ་བསྒོམ།
臨終之時會發生什麼，會有什麼變化，等等。
ཤི་ནས་ཇི་ལྟར་འགྱུར་བ་བསམ།
所以，一旦死亡發生，之後會發生什麼？再之後會發生什麼？之後真正發生了什麼？
བྱ་བ་ཡིན་ཏེ་རང་རེ་སྐྱེས་ནས་མ་ཤིའི་བར་དུ་ཡང་ཕུང་པོའི་རྒྱུན་འདི་རྟག་ཏུ་འགྱུར་ཞིང་འགྲོ་
例如，
བདག་དང་པོ་བུ་ཆུང་གི་དུས་ན་དེ་འདྲ། བྱིས་པའི་དུས་ན་དེ་འདྲ། ལང་ཚོ་ཙ་ན་དེ་འདྲ། ད་ནི་འདི་འདྲ་སྙམ་པ་དང་། འཆི་བ་ལ་ཇེ་ཉེ་ཇེ་ཉེར་འགྲོ་བ་དེར་འདུག།
嬰兒的時候，我是這個樣子。兒童時期，我是這個樣子。青少年時期，我是這個樣子。現在，我是這個樣子。每一天，我都在走向死亡，越來越近。我有一個關於無常的好例子：我的頭髮。發際線總是在提醒我，無常。以前，我的發際線在這裡。然後發際線就向上，向上，向上。有一天，有個人拍了一張我的背影。然後我就琢磨，「嗯，這個人是誰？」然後，我認出那竟是我自己。這個無常的教導對我來說可是夠夠的。
因為，無論你多麼幸福，多麼悲傷，時間都會繼續。你無法像看電影那樣按下停止鍵。時間會一直流逝，直到你死亡。然後，在兩次生命之間，時間也仍在持續流逝。乃至到下一世，時間仍在繼續。
ཅིས་ཀྱང་མ་ཕན་སྙམ་དུ་རིག་པས་གཅུན་ལ་སྐྱོ་ལྷང་ལྷང་བ་ལ་བཞག།
因此。除了佛法，再沒有什麼能夠真正利益到我。在心中一再地，一點一點地省思、禪修。
རང་རེས་དྲན་ནས་ད་ལྟ་ཡན་ཆད་ལ་ཡུལ་འདི་ན་མི་འདི་འདྲ་ཞིག་ཡོད་པ་ཡང་ཤི་འདུག། དེ་ན་དེ་འདྲ་ཞིག་ཡོད་པ་ཡང་ཤི་འདུག་སྙམ་དུ་རེ་རེ་ནས་ཞིབ་ཏུ་བགྲང་།
例如，在我所在的村子里，在我所住的城市裡，有一個人去世了。幾周之前，我有個鄰居也去世了。思維人身脆弱。
再比如，我覺得疫情真地教導了我們一些無常。我們倡議大家都要打疫苗。當然，我打了疫苗。我得聲明，我不是反疫苗人士。因為有的宗教團體在這方面有很強烈的抵觸，他們會說：「我堅決不做這種事。」不過，我接種了疫苗。
但是，接種疫苗又會讓人們產生另一種幻想，有點像是，認為死亡不會再來。但那是一個幻想。是的，疫苗會讓你對某種病毒產生免疫。但是它不會給你不死之身，不會讓你長生不死。當然，它會給你一些身體上的保護，令身體有某種免疫。這是肯定的。但是，再一次地，當我們的自我過於膨脹時，我們就會有一種幻想，好比是：「哦，耶，它會保護我免於各種形式的死亡。」感覺有點像是死亡不會再來。人們在打過一針之後，就覺得：「哦，無論發生什麼，死亡都離我很遠。」但其實並沒有任何那樣的保證。
死亡注定會到來。無論你打過兩針，三針，還是一百針。死亡，自然的死亡注定會來。那是另一重幻相。那是我們欺騙自己的另一個謊言。採取恰當的醫療措施是應該的，必要的。但是，過分的自我膨脹則是一個謊言，背離了對無常的理解。
རང་བས་རྒན་པ་ཡང་ཇི་ཙམ་ཞིག་ཤི་འདུག། མཉམ་པ་དང་གཞོན་པ་ཡང་ཇི་ཙམ་ཞིག་ཤི་འདུག་བསམ་ན། ད་ལྟ་ཡོད་པ་བས་ཤི་བ་མང་། དེ་དག་ཀྱང་ཚེ་ཚད་དུ་ཐུབ་ནས་ཤི་བ་ཙམ་ཆེར་མི་འདུག། ཕལ་ཆེར་དུས་མིན་བར་མ་དོར་ཤི། བདག་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུའི་ཆོས་ཉིད་ཡིན།
因此，對我也是如此。我也是脆弱的，我也是會死的，和我的鄰居一樣，和鎮上的村民一樣，和那些我眼見著死去的朋友、家人、親屬一樣。我也是人，與他們沒有任何不同。這樣思維與隨口說一句：「是啊，我知道每個人最終都會死。」是不同的。不要那樣張口就來，說得那麼輕易。而是真的發自內心地想到：「死亡就緊跟著我們。這就是現實。我承認如此。我知道現實就是這樣。」以這樣的心境做一些禪修。
不要像是隨口就說：「我知道死亡終會到來。」這不像亞馬遜打包快遞，「哦，我只要把這個搞好，送去發貨就完事了。」不是這樣的。而是，你的心明明白白地，仔細地，柔和地說：「萬事萬物都在死去，都在變化。年輕人在老去。即使是年輕人也會很快死去。死亡在這個世界上的任何角落都不會停止。我也是一樣。我也是人。我必須不斷提醒自己死亡的含義，無常的含義。那都是真的。」然後我們在這個思維下禪修片刻，而不是草草得出結論。
དེ་ལྟ་བུའི་རང་བཞིན་ལས་མ་འདས༑ སྔར་དེ་དག་གི་གསེབ་ཏུ་མ་སོང་བ་ཁར་རྗེ་ཆེ། མ་ཤི་གོང་དུ་ཆོས་གཤའ་མ་ཞིག་མི་བྱེད་པའི་ཐབས་མེད་སྙམ་དུ་བསམ། གཞན་མི་དང་དུད་འགྲོ་ཤི་བ་ཐོས་སམ། མཐོང་ངམ། བྱིས་པ་ནས་རྒན་པོའི་བར་དུ་ལང་ཚོ་འགྱུར་བ་མཐོང་ངམ། མ་ཤི་བ་ཉིད་ལ་ཡང་ཁ་དྲག་པོ་ཁ་ཞན་པོར་སོང་བ།
基本上，就是把我剛剛解釋的內容再講一遍。
ཞན་པོ་དྲག་པོར་སོང་བ་དང་། ཕྱུག་པ་སྤྲང་པོར་སོང་བ་སོགས་
舉例來說，貧窮變富有，富有變貧窮，凡此種種。
གང་མཐོང་གང་ཐོས་ཀྱང་མི་རྟག་པ་ལྷང་གིས་དྲན་ཏེ། བདག་གམ་བདག་གི་ཕྱོགས་དང་། བདག་གི་ལོངས་སྤྱོད་སོགས་ཀྱང་འདི་ལྟ་བུའི་རང་བཞིན་ཡིན། འདི་ལྟ་བུའི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་སྙམ་དུ་བསམ༑ དེ་ནས་གོང་བཞིན་འཆི་བའི་རྐྱེན་མང་བ་བསམ་སྟེ། རང་གི་གདོང་དུ་བྱུང་བའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་འདི་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་བདག་འཆི་བའི་རྐྱེན་ཇི་ལྟར་བྱེད་མི་ཤེས། ད་ལྟ་རང་དུ་ཡང་ཇི་ལྟར་འགྱུར་མི་ཤེས་སྙན་དུ་བསམ། འཆི་བའི་ཚེ་མི་དགེ་བའི་སེམས་ཀྱིས་འཆི་བ་ན་ནི་གནད་གཅོད་ཀྱི་ལས་ལ་སོགས་པ་སྡུག་བསྔལ་འཇིགས་སུ་རུང་བ་ཡོད། འཆི་བ་དེ་འདོད་བཞིན་དགའ་བཞིན་དུ་ཡོང་བ་མིན། མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཐོག་ཏུ་འབབ་པ་ཡིན།
沒有人心甘情願地迎接死亡。死亡以令人不快的方式來到人們的生活當中。我們無法確定它會何時到來。它隨時都可能來。因此，只有佛法與踐行真理可以讓我們從這種苦里解脫出來。
དགའ་བཞིན་སྐྱིད་བཞིན་དུ་འཆི་བ་མ་ཡིན།
沒人會喜悅地迎接死亡。除了恐怖主義者，除非心智有問題，腦筋壞掉了，喜歡殺別人、殺自己。無論何種宗教，也許根本與宗教無關，那些人只是有著極端的理念。他們是瘋子。與佛教沒有一點關係。
སྡུག་བསྔལ་ཤུགས་དྲག་པོ་དང་བཅས་ཏེ་འཆི་བ་ཡིན། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ཆུ་རྒྱུས་ཡོད་ནས་མ་ཡིན། ཆ་མེད་ཀྱི་ཡུལ་དུ་རྒྱུས་མེད་འཁྱམས་པ་ཡིན་སྙམ་པ་དང་། བདག་ཤི་ཟིན་པའི་གནས་སྐབས་ན། ལུས་སེམས་གཉིས་ནི་བྱེ་བྲལ་དུ་སོང་།
這裡講到更多臨終時的細節。
ལུས་སེམས་གཉིས་ནི་བྱེ་བྲལ་དུ་སོང་།
身體與意識分離。
ལུས་འདི་ནི་ཡང་ན་ས་ལ་སྐུངས་ནས་སྲིན་བུའི་ཕུང་པོ་གཅིག་གམ། ཡང་ན་ཆུ་ལ་སྐྱུར་ན་ཉ་སྲམ་གྱི་ཟས་གཅིག་གམ༑ མེ་ལ་བསྲེགས་ནས་རུས་པ་སྤར་གང་ངམ།
例如，當身體與意識分離，身體崩壞。然後，會有人將你的身體火化，或水葬，比如投入恆河，讓河裡的魚吃掉屍體。
རིའམ་ཐང་ལ་བསྐྱལ་ནས་བྱ་བྱིའི་ཁ་ན་ཕར་ཡེ་རེ་རེ་བ་གཅིག་གམ།
或是天葬，以藏族傳統方式，將屍體餵鳥，修持施身法，等等。
མཐར་ཞག་ཤས་ནས་ཤུལ་ཙམ་ཡང་མི་ལུས།
最終，什麼也不會剩下。最終，什麼也留不下來。即使是埃及人的木乃伊，他們極盡所能地保存屍體——但其實保存不下任何東西。屍體還是會歸於塵土。
ད་ལྟ་གཅེས་གཅེས་མོར་བྱས་པའི་ལུས་ཀྱི་ཐ་མ་ནི་དེ་འདྲ། སེམས་ནི་ལས་ཀྱི་ཁུར་ཐོགས་ནས་གར་སྐྱེ་ངེས་པ་མེད་པའི་གནས་སུ་འགྲོ་དགོས་ན། ད་ལྟ་ཆོས་མི་བྱེད་པའི་ཐབས་རང་འདུག་གམ།
例如，我們的意識是模式化的，被無明、幻相和苦所覆蓋。我們沒法掌控。在我們肉身尚存的時候，如果我們不能善用這個機會，那麼當我們失去身體的時候，心會完全迷失。那時一切都太晚了。
中陰狀態，也就是兩世之間，我之前已經講過很多次了。但我會為大家再講解一遍。
中陰狀態的生命，和夢中的現實一模一樣。你心中所有的幻相都變成了你的現實。如果你不瞭解這些現實是自己內心的投射創造出來的，那麼夢中就會感到非常恐懼。當你醒來後，你會對自己說：「哦，我做了一場噩夢。」所以，臨終時所經歷的現實就像是這樣。人們不瞭解自己所經歷的現實其實來自自己的投射，反而將之視為外在的景象、畫面或是投影，因此感受到巨大的痛苦。當然，如果是做夢，我們會醒來。而中陰時，沒有所謂的夢醒時分。所以，那種現實，虛幻的現實，就會成為你新的常態。那就是一種苦。
བྱས་ནས་ཕྱི་བཤོལ་དུ་འཇོག་པའི་ཐབས་རང་འདུག་གམ་སྙམ་དུ་བསམ། དེ་རྣམས་ཀྱིས་གཞུག་བསྡམས་ཏེ། ད་ལྟ་རང་ཆོས་གཤའ་མ་ཞིག་བྱེད་སྙམ་པའི་གོ་ཆ་ཡོད་པ་བཞིན་ཆོས་ཀྱི་མགོ་ཐོན་གཞུགས་འཁྱོངས་ནས། རང་ཡང་དགའ་བཞིན་དུ་ཚེའི་དུས་བྱེད༑ གཞན་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་ཁོ་ལ་ཆོས་གཤའ་མ་ཞིག་བྱུང་ཟེར་ནས་སྨོན་བཞིན་དུ་ཚེའི་དུས་བྱེད་པ་གཅིག་ལ་གཏད་སོ་འཚོལ་དགོས། དེ་ལ་ཆོས་བསྒོམ་དགོས་བརྟན་པ་ཐོབ་དགོས། གོམས་དགོས་ལྷོངས་སུ་གྱུར་དགོས་པ་འདུག་བརྟན་པ་ནི་མ་ཐོབ། གལ་ཏེ་ན་རྐྱེན་ངན་དང་འཕྲད། རང་གི་བློ་ལས་སུ་མ་རུང་། ཆོས་ཀྱི་གཞུག་མ་འཁྱོངས། ཆོས་དང་འགལ། རང་ཡང་འགྱོད། གཞན་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་སྨད་ར་དིར་རེ་འཆི་བ་ཞིག་ཡོང་ཉིད་ཡོད་ན། དེ་ལྟར་སོང་བའི་ཐབས་མི་འདུག་པས་ཆོས་གཤའ་མ་གཅིག་ལ་ད་ལྟ་རང་ཞུགས་ཏེ་མ་ཤི་བར་དུ་འཁྱོངས་པ་གཅིག་གཞན་སྨོན་ལ་རང་བདེ་བ་གཅིག་མི་བྱེད་རེ་སྙམ་དུ་ཞེ་མནའ་ཡང་ཡང་བསྐྱལ། དེང་སང་གི་ཆོས་པ་ཀུན་ལ་གཉེན་པོ་འདི་ཁ་གནད་དུ་ཆེ། དེས་མི་རྟག་པའི་ཁྲིད་ཚར་བ་ལགས། དམིགས་སྐོར་བརྒྱད་པའོ།།
因此，只需要提醒自己：無常。
མི་རྟག་པ་的意思是，無常。作為修行人，提醒自己憶念無常，就是對自己最大的保護。之所以說它是一種好的保護，是因為：這是對治我執的方法。長話短說，無常是對治我執的方法。這是總結。
你越執著於自我，越會否認無常的存在。越是理解無常，越會接納無常。越是接納無常，越會對現實產生深刻的理解。在這種理解之上，當你修持瑜伽，修持本尊的時候，修行會變得非常美妙。
因為現在你的心和精神不再受限。你只是如實地去看。
好，以上就是關於無常的教法。我接下來再講一點，好嗎？然後我們做一些問答。
卡盧仁波切
虛幻道次第系列課程 第四節 連載（2）
2021年12月3日
Comments are closed.